İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, bu yılki Nobel Ekonomi Ödülü’nü Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson’a layık gördü. Ödül, "kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği" konusundaki çalışmaları nedeniyle verildi. Ödül Komitesi Başkanı Jakob Svensson, “Ülkeler arasındaki devasa gelir farklarını azaltmak, günümüzün en büyük zorluklarından biri. Kazanan isimler bu konuda kurumların önemini ortaya koydu,” şeklinde açıklamada bulundu.
Daron Acemoğlu Türkiye’nin Üçüncü Nobel Ödüllü İsimlerinden Biri
Massachusetts Institute of Technology (MIT) öğretim üyelerinden Profesör Daron Acemoğlu, Türkiye’den Nobel Ödülü kazanan üçüncü isim oldu. Daha önce Orhan Pamuk, edebiyat alanında 2006 yılında ve Aziz Sancar, kimya alanında 2015 yılında bu ödülün sahibi olmuştu. Acemoğlu’nun ödül kazanması, Türkiye’nin uluslararası alanda ekonomi bilimi alanındaki katkılarının takdir edildiğini gösteriyor.
Ödülün Değeri ve Önemi
Nobel Ekonomi Ödülü, 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1,1 milyon dolar) değerindedir ve dünyada en prestijli ödüller arasında yer alır. Nobel Ödülleri, İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine, 1900 yılında kurulan Nobel Vakfı tarafından verilmektedir. Bu ödüller, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp dallarında en başarılı kabul edilen bireyler ve kuruluşlara verilirken, Ekonomi Ödülü ise 1968 yılında İsveç Merkez Bankası tarafından Alfred Nobel’in anısına oluşturulmuştur.
Tarihçesi ve Geçmiş Ödüller
Daha önce Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanmış isimler arasında Milton Friedman, John Nash ve Ben Bernanke gibi ünlü ekonomistler bulunmaktadır. 2023 Nobel Ekonomi Ödülü ise kadınların iş gücündeki rolü üzerine yaptığı çalışmalarla Harvard Üniversitesi'nden Profesör Claudia Goldin’e verilmiştir.
Ödül törenleri, her yıl 10 Aralık’ta Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümünde düzenlenir. Ancak, ödüllerin verilmediği birkaç yıl da olmuştur. Özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında toplam 49 defa ödül iptali yaşanmıştır. 2020 ve 2021 yıllarında ise Covid-19 pandemisi nedeniyle ödül törenleri gerçekleştirilememiştir.
Daron Acemoğlu’nun Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanması, hem kendisi hem de Türkiye için önemli bir başarıyı temsil ediyor ve uluslararası arenada ekonomi alanındaki çalışmaların değerini bir kez daha vurguluyor.
