Dünyada her yıl 660 bin yeni vaka ve 340 bin ölümle sonuçlanan rahim ağzı kanseri, jinekolojik kanserler arasında en yaygın görülen türlerden biri. Özellikle HPV enfeksiyonu kaynaklı olarak gelişen bu kanser, düzenli tarama ve HPV aşısı sayesinde büyük ölçüde önlenebilir bir hastalık olarak kabul ediliyor.
Dünyada kadınlar arasında en sık görülen jinekolojik kanserlerden biri olan rahim ağzı (serviks) kanseri, her yıl 660 bin kadını etkilerken 340 bininin yaşamını yitirmesine neden oluyor. Medicana Sağlık Grubu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, serviks kanserinin büyük oranda Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonundan kaynaklandığını belirtti. Özellikle gelişmemiş ülkelerde ciddi bir sağlık sorunu olarak varlığını sürdüren bu kanser türü, etkili tarama programları ve HPV aşısı ile önlenebilir hale geliyor.
HPV Enfeksiyonunun Rolü
Doç. Dr. Küçükyıldız, rahim ağzı kanseri vakalarının yüzde 99’unda HPV enfeksiyonunun tespit edildiğini vurguladı. Bu enfeksiyon, kansere dönüşebilecek prekanseröz lezyonlara yol açıyor. Türkiye’de serviks kanseri en çok 35-59 yaş aralığında ve 60-64 yaş grubunda görülüyor. HPV’nin yanı sıra sigara kullanımı, bağışıklık sistemi zayıflığı ve uzun süreli hormonal doğum kontrol hapları kullanımı da risk faktörleri arasında bulunuyor.
Küresel Mücadele ve DSÖ’nün Rolü
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2020 yılında Servikal Kanser Eliminasyon Programı’nı başlatarak HPV aşılarının yaygınlaştırılması ve tarama programlarının etkin uygulanmasını hedefledi. Bu girişim, serviks kanserinin önlenebilir bir kanser türü olarak tanımlanmasını sağladı. DSÖ, bu mücadelede küresel bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğini belirtiyor.
Türkiye’de HPV Testi ve Aşı Uygulaması
Türkiye’de 2014 yılından bu yana 30-65 yaş arasındaki kadınlara ücretsiz HPV testi yapılabiliyor. Bu test, erken teşhiste önemli bir yöntem olarak öne çıkıyor. Ancak, HPV aşısı henüz ulusal aşı takvimine dahil edilmedi. Doç. Dr. Küçükyıldız, HPV ile hiç karşılaşmamış grupların öncelikli olduğunu belirterek, 11-15 yaş arası kız çocuklarına iki doz, 15 yaş ve üzerindeki bireylere ise üç doz şeklinde aşılama yapıldığını ifade etti.
Erken Teşhis ve Önleme Yöntemleri
Düzenli tarama ve aşılama programlarının serviks kanserine karşı en etkili savunma olduğunu belirten Küçükyıldız, erken teşhis edilen prekanseröz lezyonların kansere dönüşmeden kontrol altına alınabildiğini söyledi. Gelişmiş ülkelerde tarama programlarının etkisiyle serviks kanserine bağlı ölümlerin azaldığını, ancak gelişmekte olan ülkelerde bu kanserin jinekolojik kanserler arasında ilk sırada yer almaya devam ettiğini vurguladı.
Rahim ağzı kanseri, düzenli kontroller ve toplumsal farkındalık çalışmalarıyla büyük ölçüde önlenebilir bir hastalık olarak tanımlanıyor. Bu bağlamda HPV aşılarının yaygınlaştırılması ve etkili tarama programlarının uygulanması, bu ciddi sağlık sorununun kontrol altına alınmasında kritik öneme sahip.
